انواع محدودیت‌های بالای 10 سال عبور از خط قرمز نظام است

برخلاف تصور اولیه، برخی محدودیت‌های لحاظ شده علیه ایران در توافق هسته‌ای بیش از 10 سال است.

کیهان: به گزارش رجانیوز، در حالی که عنوان می‌شود محدودیت‌های حاصله از توافق وین به دوره‌ای هشت ساله محدود می‌شود اما بررسی‌ها حاکی از آن است که این سخن چندان با واقعیت انطباق ندارد. بررسی‌ها حاکی از آن است که دوران محدودیت‌ برنامه غنی‌سازی هشت ساله نیست و پس از هشت سال صرفا در دو زمینه تحقیق و توسعه بر روی IR-6  و IR-8 و ساخت IR-6 و IR-8  محدودیت‌ها کمتر خواهد شد. از سوی دیگر در متن توافق هیچ سخنی از پایان محدودیت‌های برنامه غنی‌سازی در سال هشتم یا سال دهم یا پانزدهم یا حتی فراتر از آن به میان نیامده است و این اظهارات خلاف صریح متن توافق نهایی می‌باشد.
پیش از این مقام معظم رهبری در دیدار با کارگزاران نظام در تاریخ 94/4/2 ضمن رد محدودیت‌های بلندمدت فرموده بودند: «ما برخلاف اصرار آمریکایی‌ها محدودیت‌های بلندمدت 10، 12 ساله را قبول نداریم و مقدار سالهای مورد قبول محدودیت را به هیئت مذاکره‌کننده گفته‌ایم» اما آن چه از سخنان اخیر محمدجواد ظریف چنین برداشت می‌شود که دوران محدودیت‌ برنامه غنی‌سازی همان‌گونه که در خطوط قرمز نظام ترسیم شده بود هشت ساله است و محدودیت‌های ده سال و دوازده  ساله پذیرفته نشده است. برای روشن شدن درستی یا نادرستی سخن فوق چاره‌ای جز مراجعه به متن توافق نداریم.
در بخش «مقدمه و مفاد عمومی»  توافق نهایی چنین آمده است: «طرح بلندمدت ایران شامل برخی محدودیت‌های مورد توافق در مورد همه فعالیت‌های غنی‌سازی اورانیوم و فعالیت‌های مرتبط با غنی‌سازی اورانیوم، از جمله برخی محدودیت‌های مشخص در برخی فعالیت‌های خاص تحقیق و توسعه، برای هشت سال نخست و به دنبال آن، با یک ضرباهنگ معقول، تکامل تدریجی به سمت مرحله بعدی فعالیت‌های غنی‌سازی ایران برای اهداف منحصرا صلح‌آمیز، به نحو موصوف در پیوست 1 خواهد بود.» همان‌گونه که ملاحظه می‌شود متن فوق می‌گوید برنامه غنی‌سازی ایران در دوره هشت ساله نخست محدودیت‌های مشخصی را خواهد داشت و پس از این هشت سال نیز با یک تکامل تدریجی به سمت مراحل بعد خواهد رفت. در متن فوق هیچ سخنی از پایان محدودیت‌ها پس از سال هشتم به میان نیامده است. دلالت متن فوق این است که برنامه غنی‌سازی دارای دو دوره محدودیت‌ هشت ساله و پس از هشت ساله خواهد بود که در هر دوره محدودیت‌های مشخصی بر غنی‌سازی اعمال خواهد شد. یعنی پس از پایان هشت سال، محدودیت‌ها به طور کامل برداشته نمی‌شود بلکه صرفا برخی از محدودیت‌ها کاهش می‌یابد و پس از هشت سال نیز برنامه غنی‌سازی ایران محدود خواهد بود.
با مراجعه به تعهدات ایران در زمینه غنی‌سازی و تحقیق و توسعه این مسئله به نحو روشن‌تری معلوم می‌شود. طول دوره مهم‌ترین محدودیت‌های غنی‌سازی و تحقیق و توسعه غنی‌سازی به شرح زیر است: برای یک دوره 10 ساله، ظرفیت غنی‌سازی به 5060 دستگاه سانتریفیوژ IR-1 محدود خواهد شد. تا 15 سال ایران حق ندارد بیش از  3/67 درصد  غنی‌سازی کند. تا 15 سال ایران حق ندارد  بیش از 300 کیلوگرم اورانیوم غنی‌شده به صورت UF6 نگهداری کند.
در همین حال سایت مشرق در تحلیلی نوشت:  وندی شرمن معاون وزیر خارجه آمریکا اخیرا در کنفرانس خبری گفت: «پنج عضو دائم شورای امنیت تصمیمی سیاسی گرفتند و به دبیرکل سازمان ملل هم اعلام کردند که پس از 10 سال، درخواست تمدید پنج ساله این مکانیسم را مطرح خواهند کرد.»
بند هشتم قطعنامه 2231 شورای امنیت درباره لغو تحریم‌ها می‌گوید: «تصمیم می‌گیرد که تحت بند 41 منشور ملل متحد، 10 سال پس از روز پذیرش برجام که در سند برجام تعریف شده است، تمام تمهیدات این قطعنامه لغو گردند و هیچ‌کدام  از قطعنامه‌هایی که در زیر پاراگراف a از پاراگراف 7 گفته شد، نباید اجرا شوند. در این زمان، شورای امنیت در رسیدگی به موضوع هسته‌ای ایران به جمع‌بندی می‌رسد و گزینه «عدم اشاعه»  از فهرست موضوعات مورد توجه شورای امنیت خارج می‌شود».
آنچه در این متن مورد توجه است، معنای کلمه concluded، است؛ اگرچه این کلمه دوپهلو، در معنای عرفی با ترجمه «تمام شدن» یا «جمع‌بندی نهایی» به کار می‌رود ولی در ادبیات انگلیسی میان دو کلمه concluded و  Closed  تفاوت شفاف وجود دارد.
اگر به جای کلمه concluded، از کلمه Closed استفاده می‌شد، معنای ترجمه بدین شکل تغییر می‌یافت: «در این زمان، رسیدگی به موضوع هسته‌ای ایران توسط شورای امنیت بسته خواهد شد» ولی آنچه در حال حاضر در متن به کار رفته است، استفاده از کلمه  concluded به معنای «گزارش جمع‌بندی نهایی ]پس از پایان برهه 10 ساله[» است و ممکن است در این جمع‌بندی، شورای امنیت به صلح‌آمیز بودن برنامه هسته‌ای ایران نرسد.